Wspólny Powiat - bezpłatna gazeta kulturalno-informacyjna

Wieczorem tegoż dnia na skutek zarządzenia przybyłego z furmankami wojskowego sanitariusza i pod jego opieką wywieziono do Błonia 30 rannych, pozostawiwszy w Milanówku 16 wraz z jednym wojskowym sanitariuszem.

We wspomnianym pociągu wiezione były zapasy żywności, większą część których po oddaleniu się konwoju wojskowego rozebrała miejscowa uboga ludność (jak utrzymują  na skutek zezwolenia komendanta pociągu),  pozostałe zapasy umieszczono przy tymczasowym lazarecie - jako żywność dla rannych, przy czym pozostałość tę stanowiło: 385 funt. słoniny; 75 funt. świec; 23 pudy cukru; 38 pud. 10 funt. kaszy jęczmiennej grubej; 50 funt. takiejże kaszy grubszej; 30 pud. mąki pszennej; 74 i 1/2 funt. (brutto) - herbaty; soli oraz dużą ilość razowego chleba.

[W podpisie figurują nazwiska: Artur Hoser, Juliusz Rothe, Antoni Żwan, Piotr Krasnodębski i Wincenty Kosiakiewicz].

W poniedziałek d. 12 października r.b. na zebraniu przedstawicieli miejscowych organizacji społecznych, a mianowicie: Tow. Straży Ogniowej, Tow. Letniczego Milanowskiego, Tow. opieki na rodzinami rezerwistów, Tow. Spółdzielczego „Społem", Komitetu Budowy Kościoła w Milanówku - utworzony został Komitet Obywatelski z przewodniczącym w osobie p. Piotra Krasnodębskiego oraz kierownikami komisji: administracyjnej - p.p. Markus i Hagmajer; finansowej - p. Artur Hoser, żywnościowej - p. Juljusz[1] Rothe, dobroczynnościowej - p. Winc.[enty] Kosiakiewicz, sanitarnej - p. Antoni Żwan, lekarzem lazaretu - Dr Dębicki. Nadto do Komitetu zaproszeni zostali ks. Trompeteler i p. Janiont (?)

Tegoż dnia, t.j. w poniedziałek przeniesiono rannych do willi „Bożenka"[2] jako do murowanego ogrzewanego budynku, dokąd przewieziono i wspomniane zapasy żywności.

[W podpisie figurują te same nazwiska.]

Wtorek d. 13 października r. b.

Postanowiono odbywać codzienne posiedzenia Komitetu, prowadząc dziennik uchwał i zarządzeń Komitetu. Postanowiono zwrócić się do okolicznych mieszkańców z żądaniem zwrotu zabranych na przechowanie narzędzi chirurgicznych, podobno porzuconych przez lazaret wojskowy.

[W podpisie znajdują się te same nazwiska.]

Środa d. 14 października r.b.

Z powodu zaszłych rabunków i pogróżek postanowiono utworzyć milicję obywatelską, w tym celu zwołano zebranie mieszkańców Milanówka tegoż dnia t.j. we środę 14/X w sali teatru o godz. 4 po poł.

Wobec dających się już zauważyć objawów nędzy wśród niezamożnych mieszkańców Milanówka, a także spodziewanych trudności   zaprowiantowania nawet i zamożniejszych - Komitet postanowił zająć się uregulowaniem sprawy żywnościowej.

Komitet postanowił grzebać zabitych żołnierzy walczących wojsko poległych na terytorium Milanówka, Czubina i Grudowa  - przy czym poległych na polu bitwy - grzebać tamże, zmarłych zaś w lazarecie  na skutek ran - grzebać na najbliższym cmentarzu[3].

[W podpisie - te same nazwiska Komitetu Obywatelskiego.]

Czwartek d. 15 października r.b.

Przyjęto do wiadomości, że na skutek uchwały Komitetu z dnia wczorajszego, mieszkańcy Milanówka na zebraniu odbytym wczoraj tj. we środę d. 14/X - w sali teatru - postanowili utworzyć milicję obywatelską, powołując na jej komendanta p. Antoniego Żwana i powierzając mu dalszą organizację milicji.

Wobec powołania p. Żwana ? na komendanta milicji - na kierownika komisji sanitarnej wybrano p. P(R)inga. Przyjęto do wiadomości pogrzebanie żołnierzy umieszczonych w lazarecie i zmarłych na skutek otrzymanych ran. Zmarłych pogrzebano na cmentarzu w Żukowie.

[W podpisie - te same nazwiska Komitetu Obywatelskiego.]

Piątek d. 16 października r.b.

Wobec dużego napływu zbiegów ze wsi sąsiednich objętych działaniami wojennymi oraz przerwy wszelkiej komunikacji - postanowiono część zapasów dla lazaretu sprzedawać potrzebującym za pośrednictwem sklepiku spółkowego "Społem", wpływy ze sprzedaży obracając na cele związane z działalnością lazaretu. Na razie postanowiono sprzedawać 50 bochenków chleba dziennie po 2 i 1/2 kop. funt. i jednorazowo 85 funt. słoniny po 25 kop. funt.

Zupełnie nie zauważonym zbiegom postanowiono wydawać bezpłatnie chleb i sól przy pośrednictwie komisji dobroczynnościowej, jak również i innym członkom Komitetu, którzy zapotrzebowanie swoje na powyższe artykuły winni zgłaszać do Kierownika Komisji żywnościowej do godz. 9 rano.

[W podpisie­ te same nazwiska Komitetu Obywatelskiego.]

Sobota d. 17 października r. b.

Postanowiono powiększyć ilość sprzedawanego w sklepie "Społem" chleba z 50 sztuk do 100 sztuk dziennie.

Wobec ciągłego i masowego napływu zbiegów z działań wojennych - postanowiono umieszczać ich w pustych lokalach użyczonych przez właścicieli lub dozorującą służbę. Zwrócono się z prośbą do ks. Trompetelera o przemówienie do ludu w kościele z napomnieniem poszanowania cudzego dobytku w ogóle, a tym więcej dobytku pozostawionego bez nadzoru właścicieli.

[Podpisy bez zmian.]

Niedziela dn. 18 października r.b.

Postanowiono, że Komitetu przyjmie błąkające się bez opieki krowy, po ustaleniu przez rzeczoznawców ich wartości.

Wobec zupełnego wyczerpania w handlu zapasów soli, postanowiono ustąpić Stow. „Społem" worek soli z zapasów pozostających w rozporządzeniu Komitetu.

[Podpisy bez zmian.]

Poniedziałek dn. 19 października r.b.

Postanowiono wydzielić z posiadanych zapasów worek mąki na wypiek chleba z rozprzedażą w sklepie „Społem". Spółce „Społem" przy rozprzedaży zapasów Komitetu postanowiono udzielić 10% komisowego. Postanowiono urządzić „tanią kuchnię", zorganizowania której podjął się p. Hagmajer otrzymując niektóre z posiadanych na składzie artykuły.

[Podpisy bez zmian.]

Wtorek d. 20 października r.b.

Postanowiono udzielić Dr Dębickiemu a conto wynagrodzenia za prace w lazarecie rb. 25.-

Z zapasów żywności pozostających w rozporządzeniu Komitetu postanowiono 1/3 część przenieść do sklepu „Społem" celem rozprzedaży na pokrycie kosztów utrzymania lazaretu. Przyjęto do wiadomości, że przyjęto do lazaretu 2-ch rannych żołnierzy niemieckich.

[Podpisy bez zmian.]

Środa d. 21 października r.b.

Z powodu wilgoci w obecnym magazynie żywności Komitet postanowił cały zapas herbaty umieścić na składzie w sklepie „Społem".

Przyjęto do wiadomości, iż Komisya Dobroczynna rozdała 300 funtów chleba przechodzącym żołnierzom wojsk rosyjskich - postanowiono zameldować władzom o istnieniu lazaretu w Milanówku, prosząc o ewakuację rannych, przyczem zawiadomienie doręczone być winno przez jednego z członków Komitetu

[Podpisy bez zmian.]

Czwartek d. 22 października r.b.

Przyjęto do wiadomości, iż w dniu dzisiejszym lazaret odwiedził starszy lekarz 125 Wojskowego Ruchomego Szpitala i polecił 7 rannym żołnierzom rosyjskim i 1 rannemu żoł. niemieckiemu udać się do pociągu stojącego pod Brwinowem w celu przewiezienia ich do Warszawy - co też uczyniono. Służący szpitala Stanisław Chrzanowski zawiadomił, że dziś opuszcza szpital, wobec czego wydano mu odpowiednie zaświadczenie i wyasygnowano tytułem gratyfikacji rb. 3.-

Stwierdzono, że dnia 20 i 21 b.m. rozdano przechodzącym przez Milanówek żołnierzom ros. około 1900 funtów chleba razowego - niezależnie od kilku partyi chleba wydanego za pokwitowaniem różnym zgłaszającym się oddziałom wojsk rosyjskich.

Nadto przypomniano, iż w dniu 13 Października przewieziono dwa razy do Brwinowa różne zapasy żywności dla zgłodniałych żołnierzy rosyjskich trzymanych w niewoli przez Niemców w pociągu w Brwinowie.

Przyjęto do wiadomości, iż przybyło do lazaretu 2ch chorych żołnierzy rosyjskich, z których jeden wkrótce zmarł nagle na paraliż serca.

[Podpisy bez zmian.]

Piątek 23 października r.b.

Przyjęto do wiadomości, iż dzisiaj przewieziono do pociągu sanitarnego w Brwinowie 6ciu rannych żołnierzy i jednego sanitariusza wojskowego - pod opieką p. Marendowskiego, delegata z Warszawy.

Z powodu powrotu władz administracyjnych postanowiono milicję obywatelską rozwiązać - przytem Komitet uchwalił wyrazić p. Antoniemu Żwanowi gorące podziękowanie za energiczną pracę.

Nadto postanowiono wyrazić podziękowanie państwu Ring i pani Chodkiewicz za pracę w lazarecie. Pozostałych 2ch rannych żołnierzy zabrał oddział Czerwonego Krzyża do Warszawy.

[Podpisy bez zmian.]

Niedziela 25 października r.b.

Postanowiono prosić p. Antoniego Żwana o zaopiekowanie się sprawami Komitetu Obywatelskiego oraz przyjęcie mandatu przedstawiciela Komitetu Obywatelskiego Milanowskiego na miejsce p. Janickiego nieobecnego w Milanówku - w celu porozumiewania się z Grodziskim Komitetem Obywatelskim.

Z powodu przerwania czynności w lazarecie postanowiono resztę zapasów przewieźć do sklepu „Społem".

---

[1] Zachowaliśmy pisownię oryginalną z tamtych lat.

[2] Willa Bożenka znajduje się przy ul. Spacerowej 3. Wybudowano ją w 1911 r. z przeznaczeniem na pensjonat. Od 1920 r. do dnia dzisiejszego znajdowały tam swoją siedzibę szkoły, m.in. w okresie międzywojennym - Gimnazjum (obecnie: Społeczna Integracyjna Szkoła Podstawowa nr 18). Aż dwukrotnie budynek spełniał rolę szpitala - w 1914 r. i po Powstaniu Warszawskim w 1944 r. (znalazł w nim okresowe schronienie Szpital Dzieciątka Jezus).

[3] Najczęściej zmarłych grzebano na cmentarzach w Brwinowie, Grodzisku Maz. i w Żukowie. Cmentarz milanowski powstał dopiero w 1939 r. o czym pisze St. Markowski s. ...