Witaczkowie: rodzeństwo Henryk (1901-1978) i Stanisława (1896-1965)
2011-07-23
Pionierzy jedwabnictwa w Polsce. Z hodowlą jedwabników zapoznali się w czasie 6-letniego pobytu w Gruzji. Po powrocie do Polski w 1921 r. zamieszkali wraz z rodzicami w Milanówku i tutaj w 1924 r. założyli Centralną Doświadczalną Stację Jedwabniczą, której celem było rozpowszechnienie uprawy morwy i hodowli jedwabników, a następnie produkcja wyrobów z jedwabiu naturalnego. Witaczkowie publikowali systematycznie poradniki dla hodowców, prowadzili w Milanówku corocznie kursy dla instruktorów jedwabnictwa, organizowali wystawy (pawilon na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 r.). Do 1939 r. CDSJ miała 6 własnych sklepów w większych miastach Polski, a liczba hodowców stale wzrastała.
W czasie okupacji produkowano jedynie tkaniny z włókna wiskozowego i jedwab na spadochrony. Po wojnie nastąpił stopniowy powrót do produkcji jedwabiu naturalnego. W Milanówku w 1945 r. zostało otwarte Liceum Jedwabnicze[1], podjęto prace naukowe nad jedwabnikiem i morwą oraz nad włóknem jedwabnym. W 1947 r. Stacja Jedwabnicza została upaństwowiona, Henryk i Stanisława Witaczek pozbawieni możliwości kontynuowania dzieła swego życia, musieli opuścić Milanówek.
Wraz z żyjącymi jeszcze rodzicami i pozostałą rodziną mieszkali w Warszawie do śmierci. Spoczywają w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim.
W pamięci społeczeństwa milanowskiego pozostała pomoc, jaką Witaczkowie udzielali młodzieży i osobom zagrożonym represjom ze strony okupanta, przez zatrudnianie jako pracowników Stacji Jedwabniczej, osoby wysiedlone po Powstaniu Warszawskim otrzymywały odzież, schronienie i opiekę lekarską. Witaczkowie udzielali również pomocy AK, m.in. w podziemiu laboratorium Stacji Jedwabniczej produkowano piorunian rtęci - detonator do wyrobu spłonek do granatów (tzw. sidolówek). Z inicjatywy Witaczków powstała po wojnie drużyna piłkarska "Jedwabnik", zespoły sportowe i teatr amatorski.
Dalsze dzieje jedwabnictwa polskiego i Zakładów Jedwabiu Naturalnego "Milanówek", nie były związane z ich twórcami.
[1] Z inicjatywy Stanisławy i Henryka Witaczków uruchomiono również liceum jedwabnicze na zamku w Otmuchowie.
Redaktor działu
Imię: Andrzej
Nazwisko: Pettyn
Data ur.: 19.04.1938 r.
Miejsce ur.: Warszawa
Popularyzator wiedzy o Milanówku i zarazem animator wielu działań na rzecz miasta na niwie kulturalnej, historycznej i wydawniczej.
czytaj więcej...