Wspólny Powiat - bezpłatna gazeta kulturalno-informacyjna

Poprzez umowę darowizny, darczyńca zgodnie z art. 888 Kodeksu Cywilnego, zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darczyńcą i obdarowanym może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna.

• Przedmiotem darowizny mogą być świadczenia różnego rodzaju. W szczególności może nim być przeniesienie prawa majątkowego (np. prawa własności rzeczy, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub wierzytelności) ustanowienie lub zniesienie prawa majątkowego, zapłata określonej sumy pieniędzy, zwolnienie z długu
• Należy pamiętać jednak, iż nie każde świadczenie może być przedmiotem darowizny. Na podstawie przepisów Kodeksu Cywilnego, nie będą stanowić darowizny określone przysporzenia w dwóch przypadkach:

1. gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami Kodeksu Cywilnego, np. umowy użyczenia, umowy przechowania, umowy pożyczki, bądź też nieodpłatnej umowy zlecenia.
2. w sytuacji, gdy ktoś zrzeka się prawa gdy go jeszcze nie nabył ( np. zrzeczenie się spadku) lub które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo uważane za nie nabyte( np. odrzucenie spadku)

W przypadku umowy darowizny konieczne jest zachowanie szczególnych wymogów dotyczących formy zawarcia umowy. Stosownie do art. 890&I KC, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Natomiast dla oświadczenia obdarowanego nie przewidziano formy szczególnej. Może ono być złożone nawet w formie ustnej albo w sposób dorozumiany, tzn. w jakikolwiek sposób z którego będzie jasno wynikało, że obdarowany przyjmuje darowiznę. Pomimo niezachowania formy aktu notarialnego, darowizna staje się ważna z momentem spełnienia przez darczyńcę przyrzeczonego świadczenia. W przypadkach niektórych przedmiotów darowizny, przepisy Kodeksu Cywilnego wymagają zachowania formy szczególnej pod rygorem nieważności przez obie strony umowy. W takiej sytuacji nawet spełnienie świadczenia przez darczyńcę nie spowoduje ważności umowy, jeżeli strony nie dochowały formy. Tytułem przykładu, należy zachować wymaganą formę zawarcia umowy darowizny pod rygorem nieważności przypadku przewidzianym w art. 75 KC (zastrzegającego formę pisemną z podpisami notarialnie poświadczonymi dla umowy zbycia przedsiębiorstwa, a jeżeli w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość- konieczna jest forma aktu notarialnego)

• W uzasadnionych wypadkach możliwe jest odwołanie darowizny. Tak więc darczyńca na podstawie art. 896 KC może odwołać darowiznę jeszcze nie wykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny musiało by nastąpić z uszczerbkiem dla jego własnego, usprawiedliwionego potrzebami utrzymania lub z uszczerbkiem dla ciążącących na darczyńcy ustanowionych obowiązków alimentacyjnych.
• Ponadto możliwe jest odwołanie darowizny już wykonanej. Zgodnie z art. 898 KC, darczyńca może odwołać darowiznę już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się wobec niego rażącej niewdzięczności. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że rażąca niewdzięczność polega na takich działaniach i zaniedbaniach obdarowanego, które są skierowane przeciwko darczyńcy z nieprzyjaznym zamiarem, takich jak przestępstwa( np. przeciwko zdrowiu, życiu, czci) lub np. odmowie udzielenia pomocy w czasie choroby lub niedostatku. Nie jest możliwe odwołanie darowizny w przypadku, gdy darczyńca przebaczył obdarowanemu.

Odwołanie darowizny może nastąpić w ciągu roku od dnia w którym darczyńca dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego i następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.